PORADNIK DLA NAUCZYCIELI

Jąkanie nie jest chorobą ani oznaką  dysfunkcji intelektualnej. Jąkają się dzieci różne. Uczniowie słabi,  mający trudności w nauce jak też bardzo zdolni. Zaburzona płynność  artykulacyjna nie jest złym nawykiem , który można zwalczyć poprzez  kary lub nagrody. Zaburzenie to występuje niezależnie od woli dziecka. Rady typu : „ Nie denerwuj się !, Nabierz dużo powietrza! Nie spiesz się !” nie przynoszą efektu .Przeciwnie, mogą potęgować trudności w wysławianiu  się. Dziecko słysząc podobne wskazówki  zaczyna się koncentrować na sposobie mówienia co tylko wzmaga  niepłynność.

Każda jąkająca się osoba, w tym przypadku dziecko- uczeń , podczas mówienia wyczuwa nastrój  tworzony przez  najbliższe mu otoczenie.

Drodzy nauczyciele, to od was  zależy czy uczeń będzie „cierpiał” z powodu jąkania.     Spróbujcie odpowiedzieć  sobie na następujące  pytania: „

-czy uważam jąkanie za coś  wstydliwego, kłopotliwego?

-czy denerwuje mnie jąkający się uczeń?

-czy okazuję mu niecierpliwość kiedy się wypowiada?

-czy skracam, przerywam mu wypowiedź?

Choć jedna odpowiedź twierdząca, powinna wzbudzić w was niepokój ale i też  refleksję.

 Należy pamiętać, że skoro nie potraficie wyzbyć się negatywnych uczuć związanych z jąkaniem to nigdy, przenigdy  nie można okazywać ich uczniowi. Niewłaściwa reakcja najbliższego środowiska wobec  zaburzenia płynności mówienia dziecka-ucznia może skutkować poważnymi problemami w dalszej edukacji, w dalszym  życiu. Do najczęstszych należą : zaniżona  samoocena,  gorsze  wyniki w nauce,  rezygnacja z wymarzonego zawodu, trudności w relacjach społecznych i inne.Dół formularza

Spróbujcie  przyjrzeć się dokładnie jąkaniu. Zwróćcie uwagę w jakich sytuacjach  dziecko- uczeń jąka się najczęściej, jak się zachowuje, co robi gdy ma trudności w mówieniu. Dajcie mu do zrozumienia , że jego sposób wypowiedzi nie sprawia Wam przykrości. Nie odwracajcie wzroku w chwili pojawienia się trudności. Dziecko-uczeń obserwuje osobę, do której mówi. Widząc oznaki zniecierpliwienia, słysząc rady , upomnienia utwierdza się tylko w przekonaniu, że jego sposób wypowiedzi jest czymś złym.

Statystyki wskazują, że 4-5% dzieci ma problemy z płynnością mowy. Co niezmiernie  ważne, nasilenie tego zaburzenia jak też  zachowanie osoby z niepłynnością mowy objawia się bardzo różnie. Niektóre dzieci odczuwają bardzo negatywne emocje podczas mówienia i niepłynność jest duża, są takie które nie mają problemów z mówieniem i  nie zwracają uwagi na sposób wypowiadania się, są też takie dzieci , które raz mówią  płynnie a raz , zwłaszcza w sytuacjach stresu, zaczynają się jąkać.

Czy  rozmawiać z dzieckiem – uczniem o jego jąkaniu?

Nie-jeśli dziecko nie uświadamia sobie zaburzenia. Tak -jeśli dziecko samo poruszy ten temat. Można wyjaśnić, że ludzie mówią różnie, jedni lepiej  drudzy gorzej. Tak samo jak są osoby niskie i wysokie, z długimi czy krótkimi włosami.. Niepłynność mowy nie jest czymś strasznym i można ją opanować przy pomocy specjalisty logopedy. Rozmawiając z uczniem  starajmy się nie używać określenia „ jąkanie” zamieniając je na.: niepłynność mowy.

Drodzy nauczyciele!

Być może zapobiegniecie rozwinięciu się jąkania lub jego utrwaleniu biorąc sobie do serca takie oto wskazówki:

▪ Nie kierujcie uwagi dziecka na jego trudności w mówieniu. Nie każcie powtarzać źle wymówionych zdań. Nie pytajcie o dalszy przebieg  opowiadania jeśli uczeń przerwał z powodu blokady narządów artykulacyjnych. Zrezygnujcie z uwag typu: mów wolniej, nie denerwuj się”-one nie pomagają, przeciwnie, mogą potęgować niepłynność.

▪ Bądźcie cierpliwi! Uważnie do końca, bez przerywania, słuchajcie co mówi dziecko. Ważniejsza jest treść a nie sposób przekazu.

▪ Nie nakłaniajcie do publicznych wystąpień. Wszelkie recytacje, występy tylko potęgują stres dziecka i lęk przed mówieniem.

▪ Obserwujcie dziecko- ucznia i starajcie się zapamiętać te sytuacje w których mówi płynnie. Sytuacje te stwarzajcie jak najczęściej zachęcając wówczas  do  opowiadania obrazków, tekstów…

▪ Nie stosujcie kar. Stosowanie kar powoduje ,że  dziecko zamyka się w sobie, staje się agresywne , nerwowe, mowa znacznie się pogarsza.

▪ Chwalcie ucznia i cieszcie się razem z nim, gdy poradzi sobie z trudnej sytuacji.

▪ Bądźcie w kontakcie z rodzicami ucznia. Znając lepiej  istotę zaburzenia  jesteście w stanie skuteczniej pomóc.

▪ Realizujcie zalecenia logopedy. We współpracy z nim  dostosowujcie wymagania edukacyjne.

Powodzenia.!

Opracowała: Anna Binięda.